Σάββατο 26 Ιουλίου 2025

Τρίτη 22 Ιουλίου 2025

Νίκος Τρανός (1957):

 


 «Η τέχνη είναι ένα πολύ αποτελεσματικό αντικαταθλιπτικό» 

Σάββατο 5 Ιουλίου 2025

Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978): ''Το κιβώτιο''





 

Δημήτρης Ραυτόπουλος: Ποια ερμηνεία μπορούμε να δώσουμε στο «Κιβώτιο».


 Για το «Κιβώτιο» μπορούμε να δώσουμε πολλές ευφάνταστες ερμηνείες, αλλά δεν μπορούμε να πούμε ότι μία είναι η σωστή. Επομένως, ο μύθος «κιβώτιο», δηλαδή η γραφή του, είναι αυτό που εγώ ονομάζω «μεγα-μεταφορά», δηλαδή πάνω στη μεταφορά ενός αντικειμένου γίνεται μια μεταφορά φιλοσοφική, υπαρξιακή ή οτιδήποτε άλλο με συγκεκριμένο πολιτικό προβληματισμό που επιτρέπει αυτή την προέκταση. Η μεταφορά αυτή ξεκινά από το γνωστό και καταλήγει στο άγνωστο και όχι το αντίθετο, όπως κάνουν η παραβολή, η αλληγορία ή ο συμβολισμός, που ξεκινούν από το άγνωστο για να φτάσουν στο γνωστό. Αυτή είναι η ουσία στο νόημα του «Κιβωτίου», νομίζω. Μεταφέρεται στο κιβώτιο αυτό μια ουτοπία, η ουτοπία του κομμουνισμού και η τελική της αποτυχία, αν θέλουμε να φτάσουμε στο συγκεκριμένο νόημα του μη-νοήματος που είναι η ουτοπία.

 

Αυτό που πρέπει να υπογραμμιστεί είναι ότι ο Αλεξάνδρου, ανεξάρτητα από τις αγωνίες που είχε μέσα του, πίστευε στον κομμουνισμό τίμια και απόλυτα. Εγκαταλείπει, παρ' όλα αυτά, βαθμιαία την ένταξή του στο Κόμμα, καθώς και τις αριστερές του ιδέες. Έχει όμως σημασία να πούμε ότι, εγκαταλείποντας τις ιδέες, όχι μόνο δεν πάει στην αντίπαλη πλευρά αλλά δέχεται τους διωγμούς ως αριστερός! Η ηθική που είναι πίσω από τις ιδέες παραμένει. Πίσω από τον κομμουνισμό υπήρχε ο ανθρωπισμός, η ισότητα, η δικαιοσύνη και πιστεύαμε τότε ότι ο κομμουνισμός ήταν ελευθερία. Στην πορεία αποδείχθηκε σκλαβιά.

Το «Κιβώτιο» επρόκειτο να βγει επί χούντας το 1973-74 από τον αριστερό εκδότη Φίλιππο Βλάχο, ο οποίος δίστασε και δεν το εξέδωσε τελικά, γιατί επικράτησε η σκοπιμότητα, ο φόβος ότι ένα «αντικομμουνιστικό» έργο όπως το «Κιβώτιο» ουσιαστικά θα βοηθούσε το καθεστώς. Κι έτσι εκδόθηκε το 1974 ακριβώς στη Μεταπολίτευση, από τις εκδόσεις Κέδρος.

Ο Άρης Αλεξάνδρου (1922-1978) θεωρείται ποιητής της μεταπολεμικής γενιάς και είναι γνωστός για τις μεταφράσεις του, κυρίως του Ντοστογιέφσκι και άλλων Ρώσων κλασικών στις εκδόσεις Γκοβόστη. Το μοναδικό του μυθιστόρημα είναι το εμβληματικό «Κιβώτιο».

Πηγή: Lifo

Σάββατο 28 Ιουνίου 2025

Λευτέρης Βογιατζής (1945-2013): Η αξέχαστη Αντιγόνη του

 

Αργυρώ Μποζώνη:

''Πιστεύω πως τα τελευταία είκοσι χρόνια δεν υπήρξε παράσταση σαν την Αντιγόνη του Βογιατζή, που ανέβηκε το 2006 στην Επίδαυρο σε μετάφραση Νίκου Παναγιωτόπουλου. Όλοι όσοι μίλησα μαζί τους την ανέφεραν πρώτη-πρώτη ως «ανεπανάληπτη εμπειρία» και με αυτήν θα ήθελα να τελειώσω αυτή την επιλεκτική αναδρομή, που άφησε εκτός, για μια επόμενη φορά, τη μεταπανδημική περίοδο της Επιδαύρου. Η Αντιγόνη έκανε τέσσερα sold out και η επανάληψή της το 2007 ήταν μια σπάνια στιγμή στην ιστορία του θεάτρου. Μαγεία μέσα σε μια σκηνή με πέτρες και στάχυα και ανεξίτηλο βίωμα. Ο Βογιατζής με αυτή την παράσταση ανέβασε πολύ ψηλά τον πήχη και σήμερα σκεφτόμαστε πόσο τυχεροί ήμασταν που είδαμε όσα ανέβασε και στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων αλλά και τη σοφόκλεια τραγωδία που έφερε στην Επίδαυρο''.

Στο αξιοζήλευτο καστ, δίπλα στον ίδιο τον Βογιατζή που ερμήνευσε τον Κρέοντα, συμμετείχαν οι Αμαλία Μουτούση (Αντιγόνη), Εύη Σαουλίδου (Ισμήνη), Δημήτρης Ήμελλος (Φύλακας), Νίκος Κουρής (Αίμονας), Αγλαΐα Παππά (Τειρεσίας), Αλεξία Καλτσίκη (Άγγελος), Νικόλας Παπαγιάννης (Ευρυδίκη) καιΡηνιώ Κυριαζή (Εξάγγελος). Μαζί τους, δεκαεφτά ακόμη ηθοποιοί ερμήνευσαν τους ρόλους του Χορού (Δημήτρης Αγαρτζίδης, Θανάσης Δόβρης, Γιάννης Κλίνης, Κωστής Κορωναίος, Νικόλας Παπαγιάννης, Αμαλία Τσεκούρα, Θανάσης Χαλκιάς, Χάρης Χαραλάμπους κ.ά.). Τα σκηνικά της παράστασης, που γέμισαν τη σκηνή της Επιδαύρου με τη ζεστή, χρυσαφένια παρουσία του σταχιού, υπέγραψε η Χλόη Ομπολένσκι, την κίνηση ο Ερμής Μαλκότσης και τους φωτισμούς ο Λευτέρης Παυλόπουλος.





Πηγή: Lifo, Athinorama

Σάββατο 21 Ιουνίου 2025

Nicolas Hubesch:



Ο Nicolas Hubesch βρίσκει ομορφιά στο χάος της Αθήνας





Σάββατο 14 Ιουνίου 2025

Fenx: Ένας Παριζιάνος street artist

 

 Ο Γάλλος καλλιτέχνης στην πρώτη του ατομική έκθεση στην Ελλάδα και το ταξίδι της τέχνης του από την Αμερικανική Δύση στη γκαλερί Kapopoulos Fine Arts, στο Κολωνάκι.


Πηγή: athens voice

Σάββατο 7 Ιουνίου 2025

Τάκης Καλμούχος (1895-1961):

 


Ο Τάκης Καλμούχος γεννήθηκε στο Άργος το 1895 και πέθανε στην Αθήνα το 1961. Σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από όπου αποφοίτησε το 1921.

Επί σειρά ετών, έζησε και εργάστηκε στην Αλεξάνδρεια, συναναστρεφόμενος εκεί σημαντικούς ανθρώπους του πνεύματος όπως τον Στρατή Τσίρκα. Κατά τη δεκαετία του 1920, με εφαλτήριο το Βερολίνο, εξέθεσε το έργο του στην Ευρώπη και συναντήθηκε με σημαντικούς ομοτέχνους του και άλλους πνευματικούς ανθρώπους, ενώ στα δύσκολα κατοπινά χρόνια που ακολούθησαν εγκαταστάθηκε στην Αίγινα.

Ο παλαιός φίλος του από την εποχή της Αλεξάνδρειας, Μικές Χαλκούσης, που συχνά επισκεπτόταν οικογενειακώς τον Καλμούχο στο νησί, αγόρασε χρόνια μετά από τον ίδιο την οικία Καλμούχου, διασώζοντας έτσι και μεγάλο μέρος του αρχείου του ζωγράφου, στη Δημοτική Πινακοθήκη Αίγινας.

 





Πηγή: iefimerida

Κυριακή 1 Ιουνίου 2025

Αδελφοί Μανάκια: Οι πρώτοι κινηματογραφιστές των Βαλκανίων

 




Η ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου ξεκίνησε από την … Πίνδο, σε υψόμετρο 1300 μέτρων, σε ένα ορεινό βλαχοχώρι, την τουρκοκρατούμενη ακόμη Αβδέλλα Γρεβενών.

Εκεί, γεννήθηκαν ο Γιάννης Μανάκιας (1878) και ο αδελφός του Μίλτος (1882) οι άνθρωποι δηλαδή που, αποδεδειγμένα πια, έφεραν πρώτοι το σινεμά στα Βαλκάνια και οι άνθρωποι που γύρισαν στο χωριό τους την πρώτη κινηματογραφική ταινία.

Η ιστορία των αδελφών Μανάκια, των πρώτων κινηματογραφιστών των Βαλκανίων είναι από μόνη της συναρπαστική. Είναι, στην ουσία, η ιστορία των Βαλκανίων στις αρχές του 20ού αιώνα. Δηλαδή σε μια εποχή τεράστιων γεωπολιτικών μεταβολών, εθνικών μεγαλοϊδεατισμών και διεκδικήσεων που ξεκίνησαν με την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τις οποίες οι δυο πρωτοπόροι κατέγραψαν με τον φακό τους

Πρώτος ο Γιάννης Μανάκιας σπουδάζει δάσκαλος και ζωγράφος στο γειτονικό Μοναστήρι (τα σημερινά Μπίτολα της Βόρειας Μακεδονίας) και ειδικεύεται στην ιχνογραφία και καλλιγραφία. Στα 1898, έχοντας μυηθεί και στην τέχνη της φωτογραφίας, ανοίγει φωτογραφείο στα Ιωάννινα και μυεί στην τέχνη και τον αδελφό του Μίλτο που ως τότε ζούσε στην Αβδέλλα.

Το 1905 οι Μανάκηδες γύρισαν το πρώτο ντοκιμαντέρ στα Βαλκάνια με τίτλο «Υφάντρες» με πρωταγωνίστρια την Κλεισουριώτισσα στην καταγωγή γιαγιά τους Δέσπα ή Δέσπω (Δέσποινα) Μανάκη η οποία έγνεθε μαλλί και ύφαινε στον αργαλειό.

Το δεύτερο σε σειρά ντοκιμαντέρ τους «Το υπαίθριο σχολείο στην Πίνδο» ξεκινάει με ένα είδος λιτανείας όπου σε μια πλαγιά βαδίζουν κληρικοί και λαϊκοί μαζί με παιδιά που μεταφέρουν μια θρησκευτική εικόνα. Στα επόμενα πλάνα απαθανατίζεται το υπαίθριο ελληνικό σχολείο της Αβδέλλας εν ώρα μαθήματος. Το υλικό αυτό αποτελεί μοναδικό τεκμήριο για την Ελληνορθόδοξη εκπαίδευση στην Τουρκοκρατούμενη Μακεδονία και συμπληρώνει το πλούσιο σχετικό φωτογραφικό υλικό.

Δύο άλλα κλασικά ντοκιμαντέρ των αδερφών Μανάκια με πλούσιο υλικό από την οικονομική και κοινωνική ζωή στην Μακεδονία τα χρόνια της Οθωμανοκρατίας είναι ο «Βλάχικος γάμος» και η «Εμποροπανήγυρις».

 Πηγή: iefimerida.gr

Σάββατο 17 Μαΐου 2025

Κώστας Ταχτσής (1927-1988): ''Η γιαγιά μου η Αθήνα'' 1979, απόσπασμα

 

             
                                                                 

Ο Κώστας Ταχτσής (Θεσσαλονίκη8 Οκτωβρίου 1927 - Αθήνα, πιθανόν 25 Αυγούστου 1988) ήταν διακεκριμένος Έλληνας λογοτέχνης της μεταπολεμικής γενιάς.

Το απόγευμα του Σαββάτου 27 Αυγούστου 1988, βρέθηκε νεκρός από την αδερφή του, στο σπίτι του στην οδό Τυρνάβου 26, στον Κολωνό. Η ιατροδικαστική εξέταση αποφάνθηκε ότι είχε πέσει θύμα στραγγαλισμού πριν από περίπου 36 ώρες. Παρά τη δημοσιότητα που πήρε το θέμα και τις έρευνες της Αστυνομίας, τόσο στον κύκλο των γνωστών του όσο και στο περιβάλλον των εκδιδόμενων στο οποίο ανήκε, δεν έγινε δυνατόν να βρεθεί ο δράστης και η υπόθεση μπήκε στο αρχείο.[3]

Το μοναδικό μυθιστόρημά του «Το τρίτο στεφάνι», που εκδόθηκε το 1962, σφράγισε την ελληνική λογοτεχνία.

Σάββατο 10 Μαΐου 2025

Κωνσταντίνος Τσουκαλάς (1937): Για τον Νίκο Πουλαντζά

 


Αναμφίβολα, ο Νίκος Πουλαντζάς ήταν ένας από τους ανθρώπους που με καθόρισαν. Χτίσαμε μια αδελφική και συντροφική σχέση. Δεν ήταν απλώς φίλος μου, ήταν ο αδελφός μου . Μαζί του ανοίχτηκα όχι μόνο στην περιπέτεια της ζωής, των απολαύσεων, των αμφιβολιών, των άσκοπων περιπλανήσεων και των ατελείωτων ενδοσκοπήσεων αλλά και στις ιδέες, στην πολιτική συνείδηση και στράτευση και στη θεωρητική θεμελίωση των υπό διαμόρφωση εφηβικών μας πεποιθήσεων. Όλα αυτά έλαβαν τέλος όταν αυτοκτόνησε μπροστά στα μάτια μου, στο σπίτι μου, στο Παρίσι. Ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα της ζωής μου. Έκανα πολλά χρόνια να μιλήσω γι’ αυτό. Έμενα σ’ ένα διαμέρισμα μιας πολυώροφης πολυκατοικίας. Ο Νίκος είχε ήδη κάνει μια απόπειρα αυτοκτονίας. Ένα βράδυ με είχε πάρει  τηλέφωνο και μου είπε: «Αδελφέ μου, σε παίρνω για να σε αποχαιρετήσω». Χωρίς να μου λέει πού ακριβώς ήταν μου είπε ότι θα πέσει πάνω σε ένα φορτηγό, και μου έκλεισε το τηλέφωνο. Ενημέρωσα τη γυναίκα του, η οποία τα είχε χάσει, και μετά από λίγη ώρα γύρισε ματωμένος στο σπίτι του. Είχε κάνει την απόπειρα, αλλά τότε είχε γλιτώσει. Έξι μήνες αργότερα δεν γλίτωσε.  Ήρθε στο σπίτι μου. Ήταν πρωί. Θυμάμαι να μου λέει κάποια δυσνόητα για μένα πράγματα, αλλά δεν έδωσα σημασία. Σε μια στιγμή άνοιξε το παράθυρο. Λίγη ώρα αργότερα πήρε ένα χαρτί και έγραψε κάτι. Μετά πήγε στο παράθυρο και πήδηξε. Κόντεψα να τρελαθώ. Το διαμέρισμά μου ήταν στον 29ο όροφο. Δεν τόλμησα να κοιτάξω από το παράθυρο. Όταν ήρθε η αστυνομία, τους έδωσα το σημείωμα που είχε αφήσει. Έγραφε: «Είμαι αθώος». Αυτό ήταν το τελευταίο πράγμα που έγραψε. Θεωρούσε ότι τον κυνηγούσαν και είχε αρχίσει να τρελαίνεται. Ποτέ δεν πήρα απάντηση γιατί έδωσε τέλος στη ζωή του.


Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς (Αθήνα, 5 Αυγούστου 1937) είναι Έλληνας κοινωνιολόγοςπανεπιστημιακός και πολιτικός. Δίδαξε σε ελληνικά, αμερικανικά, γαλλικά και μεξικανικά πανεπιστήμια και έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών και βουλευτής Επικρατείας του ΣΥΡΙΖΑ.[2][3][4]

Το 2025 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.

 Πηγή: Lifo