"ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ'': Ένα κριτικό σχόλιο

 

του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΒΒΟΥΡΑ

ποιητή-συγγραφέα

Ξεφυλλίζοντας τις «Μικρές Ιστορίες» του Κώστα Περδίκη

Γραμμένες σε πρώτο πρόσωπο –στο πρόσωπο του αφηγητού -οι «Μικρές ιστορίες» του Κώστα Περδίκη υποδηλώνουν σαφώς τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα των αφηγημάτων που περιέ­χουν. Το επίθετο, εξάλλου, του τίτλου -μικρές- σημαίνει, κατ' αρχάς, ότι οι περιεχόμενες ιστο­ρίες είναι στην ανάπτυξη τους σύντομες. Πάντως, η έκταση, γενικώς, της αφήγησης δεν φανερώνει πάντα στην ουσία την πραγματική διάσταση του ιστορούμενου.

Οι «ιστορίες» του κ.Περδίκη εκτυλίσσονται σε κάποιο μικρό χωριό –στην επαρχία- με ήσυχους αν­θρώπους και τον ίδιο να ζει σ’ ένα στοργικό περιβάλλον, ενώ σ’ αυτό το χωριό ο πολιτισμός έχει πολύ καθυστερήσει: Μαγείρεμα με ξύλα, νερό κουβαλητό με βαρέλες από τη βρύση, λυχνάρι για φως. Η μόνη παρουσία της «τεχνολογίας» της εποχής εκείνης είναι η σταφιδομη­χανή - η θρυλική στα σταφιδοχώρια του κάμπου, μάκινα.

Λίγη αύρα πολιτισμού μπορούν να νιώσουν όσοι επισκέπτονται την κοντινή λουτρόπολη με το θελκτικό τοπίο της, εξόχου φυσικού κάλλους, περιοχής των λουτρών.

Οι«ιστορίες»του κ. Περδίκη -που όλες απηχούν γεγονότα βιωμένης από τον ίδιο πραγματικότη­τας- είναι απλές και, σχεδόν, χωρίς πλοκή. Το ίδιο απλά τις αφηγείται ο συγγρα­φεύς, χωρίς κάποια επέμβαση της μυθοπλαστικής τέχνης του λογοτέχνη, με παραποιή­σεις του μύθου, ή φόρτο καλολογικών στοιχείων χάριν εντυπωσιασμού.

Το ανεπιτήδευτο ύφος, η απέριττη αφηγηματική γλώσσα, σε λιτές, χωρίς περιγραφικό φόρτο, εικό­νες, πείθουν πως μέλημα του συγγραφέα είναι να αποδώσει την πραγματική όψη των όσων περι­γράφει, δηλαδή στην κατάσταση, που η νοσταλγός μνήμη περιέσωσε από τη λήθη και τη φθορά του χρόνου: Με ειλικρίνεια και αλήθεια. Τι νόημα -αλήθεια- θα είχε αυτή η αναδρομή, αν δεν αρκούσε, η πραγματική των πραγμάτων εικόνα, να αναζωπυρώσει τη νοσταλγία για το πα­ρελθόν.

Στα διηγήματα της συλλογής δεν συναντάμε κάποιο συνταρακτικό γεγονός, κάποιο επεισόδιο από κείνα που φέρνουν αναστάτωση στις μικρές κοινωνίες και αναδεικνύουν έναν, ας πούμε, ήρωα. Το βλέμμα του συγγραφέα έχει στραφεί στο απλό, στο ανθρώπινο. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, κάποιο έκτακτο περιστα­τικό να προκάλεσε κάποτε σκάνδαλο στους ήσυχους κατοί­κους του χωριού, ο συγγραφέας, όμως, των μικρών ιστοριών είτε δεν το συγκράτησε ή το αγνόησε και άφησε για τον λύχνο της ψυ­χής του το καλό και το αγαθό.

Δεν αγνόησε, πάντως, κάποιους γραφικούς τύπους, που με την ιδιορρυθμία τους και τα καμώ­ματά τους, έδιναν χρώμα στην καθημερινότητα. Στους «διαφορετικούς» ο κ. Περδίκης μάς παρουσιάζει κάποιους τέτοιους τύπους, με του καθενός το χούι και με το παρατσούκλι του.

Ομως, ο κ. Περδίκης δεν αργεί να μας αποκαλύψει ότι κατέχει επαρκέστατα τη στόφα του γνήσιου διηγηματογράφου. Στο έκτακτο διήγημά του «η άλλη» επεκτείνει, σύμφωνα με τη δική του εκδοχή του συγγραφέα, το όριο του αρχικού μύθου, που κι αυτός έχει τις ρίζες του στην πραγματικότητα, και το τελειώνει όπως ο ίδιος φαντάζεται. Στο σημείο αυτό, ο κ. Κώ­στας Περδίκης κάνει την υπέρβασή του και αριστεύει.

Το διήγημα «η άλλη» είναι ένα αριστούργημα που καταξιώνει τον συγγραφέα του. Συγκεκρι­μένα, ο περίφημος για τους πέτρινους παραστάτες των θυρών, τα φουρούσια και τις βρύσες λιθοξόος και χτίστης, από τη δουλειά του μάστορα μεταπηδά ξάφνου στην τέχνη του γλύπτη, πε­λεκώντας σ' ένα κομμάτι βράχο μια γυναικεία φιγούρα. Βλέπει, όμως, ότι το έργο του κινδυ­νεύει να γίνει η αιτία σκανδάλου, οπότε παίρνει τη γενναία απόφαση και το καταστρέφει. Η καταστροφή ενός έργου από τον δημιουργό δίνει λαβή για ποικίλες ερμηνείες. Ψυχολογικές, φιλοσοφικές κ.λπ.

Οι «Μικρές ιστορίες» του κ. Κώστα Περδίκη έχουν βαθιές ρίζες.

Ο Δημήτρης Κάββουρας, (Πάτρα,1932). Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και εργάστηκε στον(Α.Σ.Ο.)
Ποιητής και πεζογράφος. Έχει εκδώσει έντεκα ποιητικές συλλογές, δυο μυθιστορήματα, τρειςσυλλογές διηγημάτων κ.α.
Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε ανθολογίες και λογοτεχνικά περιοδικά, έχουν μελοποιηθεί και έχουν μεταφραστεί σε ξένες γλώσσες (γερμανικά, γαλλικά, ουγγρικά, περσικά).
Τα ποιήματά του, κατά τους σχολιαστές του, είναι αβρά, ενδοσκοπικά, μελαγχολικά, έκτακτης στοχαστικής ευαισθησίας.
Ο λόγος του χαρακτηρίζεται από έναν συγκρατημένο, παλμώδη λυρισμό, που υψώνεται κατακόρυφα για να εκφράσει ένα βαθύ αίσθημα μοναξιάς.