ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ: Στιγμιότυπα από την γενέθλια γη

Από την παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Περδίκη Μικρές Ιστορίες

(εκδ. Οροπέδιο)

Ένα από τα βασικά γνωρίσματα του ικανού συγγραφέα, είναι να μας

συστήσει έναν τόπο και τους ανθρώπους του. Ο Κώστας Περδίκης στην

συλλογή διηγημάτων «Μικρές ιστορίες», προσπαθεί να ανασύρει από την

μνήμη του, θραύσματα μιας εποχής. Πεζογραφεί ημερολογιακά, δίχως

απαραίτητη χρονολογική σειρά, για περιστατικά που έχουν διαμορφώσει

έμμεσα ή άμεσα την ενήλικη ζωή του συγγραφέα.

Μικροί νατουραλιστικοί πίνακες από την Ζαχάρω Ηλείας και

κατ’επέκταση της πελοποννησιακής υπαίθρου. Διηγήματα που συνθέτουν

έναν εναλλασσόμενο καμβά χρωμάτων, φυσικών στοιχείων, τοπικών

γλωσσικών ιδιωμάτων και φυσικά προσώπων. Αφηγήσεις πότε

υπαινικτικές και πότε ευθείες, που χαρτογραφούν τις στράτες της

ιδιαίτερης πατρίδας του.

Ο Κώστας Περδίκης δεν γράφει για τους τρανούς της Ιστορίας, ούτε

επιδιώκει κάλπικες ταυτίσεις. Ξεδιπλώνει τους γλυκόπικρους ενδοιασμούς

της καθημερινότητας, ψηλαφίζει πορτραίτα οικεία που το καντήλι τους δεν

λέει να σωθεί. Απόκοσμη θαρρεί κάποιος αυτή την γαλήνη του Περδίκη.

Μια ηρεμάδα που’χει μάθει να συγχωρεί και κυρίως να αντιλαμβάνεται σε

μεγάλο βαθμό, τα εμπόδια της ζήσης.

Μα ακριβώς τα εμπόδια τούτα, οι απώλειες, οι αποστροφές, οι

συναναστροφές, είναι που κάνουν την σπορά και εντέλει την σοδειά της

αγροτικής κοινότητας, ρίζας συνείδηση. Ο συγγραφέας το δίχως άλλο,

αγαπά τον τόπο του. Αγαπά το κλίμα, το χώμα, της ψυχές που γεννά.

Ευλογία ουρανόφερτη ο τόπος. Ένα φυλαχτό που όλο ξετρυπώνει από τον

κόρφο του ο Περδίκης, για να του δείχνει τον δρόμο.

Το βλέμμα της αφήγησης δεν τριγυρνά άσκοπα σε γενικότητες.

Χαζεύει επίμονα τα αντικείμενα, τις χειρονομίες, τις ξεχωριστές εκφράσεις,

τα περιγράμματα των μορφών και των δέντρων. Επικεντρώνεται στο

ελάχιστο για να αποδώσει το πέρασμα του χρόνου, τις εγκάρσιες αλλαγές

ενός κόσμου ολόκληρου. Αν όπως προείπαμε η χρονολογική σειρά των

ιστοριών, δεν είναι απαραίτητη, συμβαίνει κάτι το σπάνιο για σύγχρονη

συλλογή διηγημάτων: Η μια ιστορία, δεν αντέχει χωρίς την άλλη. Η μια

αποτελεί συνέχει η και προοίμιο της άλλης. Το να συγκατοικήσουν, μοιάζει

να είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να ζήσουν.

Με την περίφημη μηχανή Singer και τον Μικρό Ήρωα, κάτω από το

κοίταγμα της μάνας που πέθανε παραμονή της Παναγιάς, ανοίγει η

ουβερτούρα του βιβλίου. Για να συνεχίσει τη πορεία του με το στρατόνι,

που οι αγριομολόχες θυμίζουν το χάδι της αστροφεγγιάς. Τα φτωχόπαιδα

στις χαμοκέλες που έκοβαν τα μανουσάκια (μανουσάκι: το φυτό

νάρκισσος) και τα πουλούσαν στην αγορά. Η Εθνική Ηθική

Διαπαιδαγώγηση παρακάτω, στους νεοσύλλεκτους του 1972. Οι πρώτες

σκοτεινιές του φθινοπώρου. Οι παγίδες για τους κοκκινολαίμιδες που δεν

ήταν μόνο για θάνατο, αλλά και για θαύματα. Ο τρύγος της σταφίδας στον

κάμπο, υπό τους ήχους της μάκινας. Το παντοπωλείο ενός φιλοσοφημένου

τύπου. Η ευθανασία ενός γέρικου σκυλιού. Οι σημαδεμένοι: Εκείνοι που

υποφέρουν από κουσούρια εμφανή, στο μυαλό και στο σώμα. Ο

μαρμαροτεχνήτης, που σκότωσε το δημιούργημα του, για να μην χάσει το

σπιτικό του. Ένα από τα γλαφυτότερα διηγήματα του τόμου. Ο τυφλός

καραγκιοζοπαίχτης.

Γεύσεις, εκδρομές, φευγαλέες επιθυμίες. Μικρές οάσεις σ’έναν

κόσμο που χάνεται ως υλική κατασκευή. Ο Περδίκης δεν ξεγελά κανέναν,

ούτε καν τον εαυτό του. Με περισσή ειλικρίνια σκαλίζει τα κοιτάπια του,

σμιλεύοντας παράλληλα ένα ευφρόσυνο τοπίο κατάνυξης αισθήσεων. Με

μια ίσως παραπάνω μελοδραματική νότα απ’ότι θα έπρεπε. Πτυχές μιας

Ελλάδας που δεν έχανε την ελπίδα, που μοίραζε τον κόπο, που κένταγε τη

γη, που γραικούσε τη φύση. Οι μικρές αυτές ιστορίες δεν είναι τίποτε

άλλο, απρά ένα φυντανάκι που λικνίζεται στον αγέρα. Λεπτοφυές, με

ευκρινή ίχνη.

Πλεονέκτημα του βιβλίου είναι επίσης ότι διαβάζεται απ’όποιο

σημείο θελήσει ο αναγνώστης να το ανοίξει. Σαν παραθύρι που τη μια

κοιτάς τον εαυτό σου απ’ έξω και την άλλη αγναντεύεις το πέλαγο από

μέσα. Σε μια εποχή που η εντυπωσιωθηρία είναι καθεστώς και στα

ελληνικά γράμματα δυστυχώς, ο Περδίκης μιλά απλά και στρωτά, την

γλώσσα της καρδιάς. Μαστορεύει με υπομονή αποθηκευτικούς,

χειροποίητους χώρους: Ένα ντουλάπι εδώ, ένα συρτάρι παρακάτω. Με

σκοπό να φυλάξει αντικείμενα μεγάλης συναισθηματικής αξίας.

Κείμενα αυθόρμητα, με λόγο προφορικό, κατευθείαν από τα μύχια

των νεανικών χρόνων του συγγραφέα. Ιστορίες για την τσέπη του

σακακιού. Μπορείς κι εσύ ως αναγνώστης να βάλεις την δική σου εκδοχή.

Να βγάλεις τις δικές σου φωτογραφίες και να τις βάλεις στη σειρά. Ο

Περδίκης με τις «Μικρές ιστορίες» του, διεκδικεί να ζήσει από την αρχή.

Αποζητά την μέθεξη του ταξιδιού στα παλιά. Με την περιέργεια και την

επιθυμία να πλέουν στα κύματα του ονείρου.

Ο Νίκος Κουρμουλής γεννήθηκε στον Πειραιά τον Μάρτιο του 1972. Σπούδασε Κοινωνιολογία στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, με ειδίκευση στην παραβατικότητα ανηλίκων. Όταν γύρισε στην Ελλάδα, σπούδασε κινηματογράφο και σενάριο στη σχολή Σταυράκου. Κατόπιν δούλεψε για μια δεκαετία γεμάτη στην εφημερίδα Ο Κόσμος του Επενδυτή ως πολιτιστικός συντάκτης. Διετέλεσε σύμβουλος προγράμματος στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου. Εν συνεχεία συνεργάστηκε με την εφημερίδα Αυγή ως κριτικός βιβλίου, ενώ εδώ και έξι χρόνια συνεργάζεται με τον ραδιοφωνικό σταθμό «Στο Κόκκινο 105,5» σε θέματα πολιτισμού και βιβλίου. Μαζί με τη Θάλεια Καραμολέγκου παρουσιάζει τη βιβλιοφιλική εκπομπή «Ορίζοντας το Κενό». Επίσης, είναι συντάκτης στον ιστότοπο «Βοοkpress».